Çocuklarda COVID-19 Riski Yetişkinlere Oranla Daha Mı Düşüktür?

Mevcut kanıtlara göz önüne alındığında çocukların yetişkinlere kıyasla daha az riskli grupta yer aldığı söylenebilmektedir. Ancak çocuklar ve bebeklerde de ağır semptomların görüldüğü COVID-19 vakaları raporlanmıştır.

COVID-19 semptomları çocuklarda ve yetişkinlerde benzerdir. Bununla birlikte, COVID-19 teşhisi koyulmuş çocuklar genellikle hafif semptomlar göstermektedir. Çocuklarda bildirilen semptomlar ateş, burun akıntısı ve öksürük gibi soğuk algınlığı semptomlarıyla yanı sıra kusma ve ishal olarak bildirilmiştir.

Çocukları Hastalıktan Korumak İçin Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

Çocukları ve toplumu hastalıktan korumak adına, herkesin alınması gereken tedbirlere uyarak COVID-19’un yayılmasını durdurmaya yardımcı olması gerekmektedir. Bu doğrultuda çocuklara da bu şekilde yönlendirme yapılması önemlidir.

• Eller genellikle sabun ve su veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanılarak temizlenmelidir. Bu doğrultuda çocukların ellerini en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkamak gibi günlük önleyici davranışları uyguladığından emin olunmalıdır.
• Hasta olan, öksüren, hapşıran insanlardan uzak durulmalıdır.
• Evin ortak kullanım alanlarında yer alan masa, sandalye, kapı kolları, ışık anahtarları, uzaktan kumanda, tuvalet, lavabo gibi yüksek temas yüzeyleri günlük olarak temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
• Peluş oyuncaklar da dahil yıkanabilir tüm eşyalar gerektiği şekilde yıkanmalıdır. Üreticinin talimatları doğrultusunda, mümkünse, çamaşırlar ve objeler en sıcak su ayarı kullanarak yıkanmalı ve tamamen kurutulmalıdır. Hasta bir kişinin kirli çamaşırlarının başkalarının çamaşırlarıyla yıkanmasında sakınca bulunmamaktadır.
• COVID-19’un yayılmasını önlemek için en öncelikli olarak yapılması gereken, sosyal temasın mümkün olduğunca azaltılmasıdır. Bu sebeple çocukların diğer çocuklarla teması mümkün olduğunca azaltılmalıdır.
• Bu süreçte çocukların sosyalleşme ihtiyacını giderebilmek adına, arkadaşlarıyla telefon görüşmeleri veya görüntülü sohbetler gerçekleştirmelerine yardımcı olunmalıdır.
• Çocukların gruplar halinde toplanması herkesi riske atabilir. COVID-19’lu çocuklar hastalıkları fark edilmeden bu durumu hafif semptomlarla atlatabilir ancak bu virüsü yüksek risk grubunda yer alan yaşlılar ve kronik rahatsızlıkları olan kişilere geçirebilirler. Bu nedenle çocukların yüksek risk grubunda yer alan bu kişilerle geçirdiği zaman sınırlandırılmalıdır.
• Evde COVID-19 için özellikle yüksek risk altında olan kişiler bulunuyorsa, çocuğun bu kişilerden ayrı tutulması için ek önlemler alınmalıdır.
• Çocuğun evde olduğu süreçte anne ve baba ona bakmak için evde kalamıyorsa, çocuğa kimin bakabileceği dikkatlice düşünülmelidir. Büyükanne, büyükbaba veya kronik rahatsızlığa sahip yüksek risk grubunda yer alan biri çocuğa bakacaksa, çocukların diğer insanlarla teması sınırlandırılmalıdır.
• Çocukların büyükanne ve büyükbaba gibi aile büyüklerini görmek için ziyaretleri ertelenmelidir.

Çocukların Sağlığının Korunması İçin Neler Yapılmalıdır?

• Herhangi bir hastalık belirtisine karşın çocuğun sağlık durumu izlenmelidir. Özellikle COVID-19 semptomları arasında yer alan ateş, öksürük veya nefes darlığı gibi herhangi hastalık belirtisi görülmesi durumunda, sağlık uzmanı aranmalı ve çocuğun evdeki diğer kişilerle teması mümkün olduğunca sınırlandırılmalıdır.
• Çocuğun stres belirtilerine dikkat edilmelidir. Aşırı endişe veya üzüntü, sağlıksız yeme veya uyku alışkanlıkları, dikkat ve konsantrasyon güçlüğü dikkat edilmesi gereken bazı yaygın değişiklikler arasında yer almaktadır.
• Çocuklarla COVID-19 salgını hakkında konuşmak için zaman ayırılmalıdır. Çocukların COVID-19 hakkındaki soruları onların anlayabileceği şekilde yanıtlanmalıdır.
• Çocuklara günlük önleyici eylemler öğretilmeli ve bu konudaki bilgiler güçlendirilmelidir. Ebeveynler, çocuklara el yıkama alışkanlığını öğretme konusunda önemli bir rol oynamaktadır. Bu doğrultuda el yıkamanın onları sağlıklı tutabileceği ve virüsün başkalarına yayılmasına engel olabileceği açıklanmalıdır. Ebeveynlerin çocuklara iyi bir rol model olarak ellerini sık sık yıkaması ve el yıkamayı bir aile aktivitesi haline getirmesi durumunda çocukların da bu alışkanlığı daha hızlı kazanma olasılıkları daha yüksektir.
• Çocukların aktif kalmasına yardımcı olunmalıdır. Çocuklar dışarıda oynamaya teşvik edilmelidir. Onlarla yürüyüşe çıkılmalı veya bisiklete binilmelidir. Bu onların fiziksel ve zihinsel sağlıkları için oldukça önemlidir. Kapalı mekan aktiviteleri olarak ise esneme-germe hareketleri veya dans molaları ile çocuğun hareketli kalmasına yardımcı olunabilir.
• Çocukların sosyal ilişkilerini sürdürmesine yardımcı olunmalıdır. Telefon veya görüntülü sohbet yoluyla arkadaşlarıyla ve aile üyeleriyle olan iletişimlerini devam ettirmeleri önemlidir.

Çocukların Öğrenme Sürecinin Devam Etmesi İçin Neler Yapılmalıdır?

• Çocuğun okulu ile iletişim halinde kalınmalıdır. Birçok okul bu süreçte çevrimiçi dersler sunmaktadır. Ebeveynler okul ödevlerini gözden geçirerek çocuğun görevlerini makul bir zaman planı içerisinde tamamlaması konusunda yardımcı olabilirler. Aynı zamanda çocuklara çevrimiçi dersler için teknolojik aletleri açma, talimatları okuma ve yanıtları yazma konusunda yardımcı olmak gerekebilir.
• Çevrimiçi eğitim sürecinde yaşanan zorluklar okula iletilmelidir. Teknoloji veya bağlantı sorunları yaşanıyorsa veya çocuklar ödevleri tamamlamakta zorluk çekiyorsa, bu durum okula bildirmelidir.
• Evde öğrenme için çocuklara esnek bir program ve rutin oluşturulmalıdır. Hafta içi sabahları aynı saatte uyanıp akşamları benzer saatlerde yatılmalı ve böylelikle uyku ve günlük program rutini korunmalıdır. Gün içerisinde ise öğrenme, boş zaman, fiziksel aktivite ve sağlıklı yemeklere yer verecek şekilde zaman planı yapılmalıdır. Tüm bu planlamalar doğrultusunda programda esnekliğe de izin verilmelidir.
• Çocukların yaş grubu için gereken ihtiyaçlar ve düzenlemeler göz önünde bulundurulmalıdır. Evde kalma sürecine geçiş, okul öncesi çocuklar, ortaokul öğrencileri ve lise öğrencileri için farklı olacaktır. Bu noktada çocuklarla beklentileri ve okulda olmaktansa evde olmaya nasıl uyum sağlayacakları hakkında konuşulmalıdır. Evde kaldıkları zamanlarda da arkadaşlarıyla iletişim halinde kalabilecekleri yollar düşünülmelidir.
• Çocuklar için öğrenmeyi eğlenceli hale getirecek alternatifler değerlendirilmelidir. Puzzle, boyama, çizim yapma gibi uygulamalı aktiviteler öğrenme sürecini daha eğlenceli hale getirmektedir. El yazısı ve dilbilgisi becerilerini geliştirmek için, aile üyelerine mektup yazma gibi aktiviteler planlanabilir. Bu aynı zamanda yüz yüze teması sınırlandırarak iletişim kurmanın çok iyi bir yoludur.

Referanslar:

1. Centers for Disease Prevention and Control. Coronavirus Disease 2019 (COVID 2019). Keep Children Healthy during the COVID-19 Outbreak https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/daily-life-coping/children.html (Erişim Tarihi: 25.05.2020)