Doktorum Webde

Çocuklarda Aşılar

Aşı Nedir?

İnsan ve hayvanlarda hastalıklara sebep olabilen virüs, bakteri gibi mikroorganizmaların hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak ya da bazı mikroorganizmaların salgıladığı zehirlerin etkilerinin ortadan kaldırılmasıyla geliştirilen biyolojik maddelere aşı denir. Aşılar hastalıkları önlemenin en etkili yöntemlerinden biridir.

Aşının Yararları Nelerdir?

Aşılar günümüzde tüm dünyada birçok hastalık, engellilik ve ölüm oranlarını çok ciddi oranda azaltmaktadır.

Aşılarla kazanılan bağışıklıktaki temel amaç; toplumda, özellikle bebek ve çocuklarda aşı ile önlenebilir hastalıkların ortaya çıkışını engellemek, dolayısıyla bu hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin ve sakatlıkların önüne geçmektir. Sağlıkla ilgili kazanımlarının yanı sıra; ekonomik ve sosyal kazanımlar da aşılama programlarının başarısı olarak değerlendirilmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasına göre aşı, dünya genelinde, en temel insan haklarından biri olan temiz su erişiminden sonra enfeksiyon hastalıklarından korunmada en etkili yoldur.

Aşılar günümüzde kızamık, çocuk felci, tetanoz, difteri, menenjit, tiroid ve serviks kanseri dahil olmak üzere 25’ten fazla sakat bırakan ya da hayatı ciddi şekilde tehdit eden hastalığa karşı koruma sağlamaktadır.

Aşı Hastalıklardan Nasıl Korur?

Aşılar bağışıklık sistemimizin virüs ve bakteriler gibi hastalık yapıcı mikroorganizmaları tanımalarını sağlar.

Aşıların içeriğinde vücuda zarar vermeyecek şekilde zayıflatılmış mikroorganizmalar ya da mikroorganizmaların bazı bölümleri bulunmaktadır. Vücut bu şekli ile kendisine zarar vermeyen mikrop ya da toksinleri tanır ve onlara karşı bir savunma yöntemi geliştirir. Böylece gerçek mikropla karşılaşıldığında da bu yöntemle savaşır ve kişi hastalığa yakalanmaz. Bu kişi artık o hastalığa karşı bağışıklık kazanmıştır. Bağışıklama, aşıyla önlenebilir hastalıkların ve ölümlerin önlenmesi açısından en önemli toplum sağlığı müdahaleleri arasında yer almaktadır.

Aşı ile Önlenebilir Hastalıklar Nelerdir?

  • DaBT (karma aşı) difteri, boğmaca ve tetanozdan
  • Polio aşısı çocuk felcinden
  • Hepatit B aşısı Hepatit B’ye bağlı B tipi sarılık, siroz ve karaciğer kanserinden
  • Hepatit A aşısı A tipi sarılıktan
  • Suçiçeği aşısı suçiçeği hastalığından
  • Hib aşısı H. influenza tip B’ye bağlı menenjit, zatürre ve orta kulak iltihaplarından
  • BCG aşısı veremden
  • KKK (Kızamık-kabakulak-kızamıkçık) aşısı kızamığa bağlı zatürree, orta kulak iltihabı ve SSPE (subakut sklerozan panensefalit) hastalığından, doğumsal kızamıkçık sendromu ve kabakulaktan
  • Konjuge Pnömokok aşısı ise zatürree, beyin iltihabı ve kan zehirlenmesinden korumaktadır.

Ülkemizde Uygulanan Çocukluk Dönemi Aşıları Hangileridir?

Sağlık Bakanlığı tarafından ülkemizde uygulanan çocukluk dönemi aşı takvimine göre, aşıların büyük çoğunluğunun ilkokul çağından önce tamamlanması gerekmektedir. İlkokul 1. sınıfa gelindiğinde karma aşı ve KKK (kızamık-kabakulak-kızamıkçık) aşılarının tamamlanması gerekirken, ortaokulda tetanoz ve difteri aşılarının yapılması gerekmektedir.

Aşılar Güvenli Midir?

Aşılar son derece güvenilir biyolojik ürünlerdir. Üretim ve dağıtım aşamalarında çok sıkı kontrolden geçmektedirler. Ülkemizde kullanılan tüm aşılar Dünya Sağlık Örgütü, EMA, FDA gibi dünyaca kabul görmüş otoritelerce ya da Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından ruhsatlandırılmış, Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen ve onaylanan GMP (İyi Üretim Prosedürleri) kurallarına uygun üretilmiş aşılardır. Üretilen her bir seri için gerek üretici gerek üretilen ülke resmi makamlarınca ayrıntılı analiz ve testler yapılmaktadır. Satın alınan aşı ve anti-serumların zararsızlık ve etkinlik analizleri ve uygunluk testleri Sağlık Bakanlığı bünyesinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu kontrolünde bulunan ulusal referans laboratuvarı İlaç Biyolojik ve Tıbbi Ürünler Laboratuvarı tarafından deneyimli personel ve gelişmiş cihazlar ile yapılmaktadır. Uygulanan tüm aşı ve anti-serumlar analizlerden geçmiş ve güvenilirdir. Analizden geçmeyen aşılar iade edilmekte ve yerine başka bir seriden aşı istenmektedir.

Referanslar:

  1. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Aşı Portalı. Aşı Nedir? https://asi.saglik.gov.tr/genel-bilgiler/34-aşı-nedir.html (Erişim Tarihi: 24.04.2020).
  2. World Health Organization. Health Topics. Vaccines. https://www.who.int/topics/vaccines/en/ (Erişim Tarihi: 24.04.2020)
  3. World Health Organization. Vaccination greatly reduces disease, disability, death and inequtiy worldwide. https://www.who.int/bulletin/volumes/86/2/07-040089/en/ (Erişim Tarihi: 24.04.2020)
  4. T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlığa Aşılanın. https://www.saglik.gov.tr/TR,21088/sagliga-asilanin.html (Erişim Tarihi: 24.04.2020)
  5. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Aşı Portalı. Çocukluk Dönemi Aşı Takvimi. https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi2 (Erişim Tarihi: 24.04.2020)
  6. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Aşı Portalı. https://asi.saglik.gov.tr/genel-bilgiler/36-asi-icerikleri.html (Erişim Tarihi:24.04.2020).