Çocukluk dönemi iki bölüme ayrılır. 3-6 yaş arası ilk çocukluk-oyun dönemi olarak, 7-11 yaş arası da ikinci çocukluk-okul dönemi olarak adlandırılır.

Oyun dönemi ve okul öncesi dönemdeki çocuklar artık toplumda birey olarak yer almaktadır. Her geçen gün becerileri artmakta ve fiziksel, ruhsal, duygusal ve zihinsel olarak gelişmektedir. Bu gelişimlerin olması gereken zamanda ve olması gerektiği şekilde takibi önemlidir. Bunun için çocuğun sağlıklı gelişimi içim düzenli izlemlerinin yapılması önemlidir. 2 yaştan sonra 3 yaşa kadar bu izlemler 6 ayda bir yapılırken sonrasında yılda bir kez yapılır. Bu izlemlerde ana amaç tüm çocukların büyüme ve gelişmelerinin izlenmesi, sağlık durumlarının değerlendirilmesi, aşı ve sağlık eğitimi hizmetlerinin sunulması yer almaktadır.

İlk çocukluk-oyun dönemi

3 yaşından 4’e geçiş bebeklik evresinden çıkılarak çocukluk dönemine girilmesi anlamına gelir.  İlk çocukluk-oyun dönemindeki en büyük değişim çocuğun sosyal becerileri edinmeye başlamasıdır. Bu dönemde bildiği ve alıştığı ortamlarda ebeveynlerinden uzak durabilir, diğer çocuklarla birlikte oyun oynar. Paylaşmayı ve yardımseverliği öğrenir. Bağımsız davranmaya başlar ve en önemlisi bu dönemde inatlaşır ve öfkelenebilir. Bu dönem çocuğun en fazla öğrendiği dönem olup, sıklıkla etrafındaki olay ve durumlar için ‘Bu ne? Neden? Niçin?’ sorularını en çok kullanır. Bu dönemde çocukların fiziksel ve motor gelişimleri de oldukça hızlıdır.

3 yaşında motor gelişimi de hızla devam eder. Artık rahatlıkla bisiklet kullanabilir, dengesini daha iyi sağlayabilir, parmak ucunda hareket edebilir tırmanabilir ve koşabilir.  Bu dönemde kazalar açısından çok dikkatli olunması gerekir. Çatal, kaşık kullanımı rahattır, tuvalet konusunda daha tutarlıdır, hikayeler anlatıp, şaka yapabilir, oldukça karışık cümleler kurmaya başlar.

4 yaş çocuğu, arkadaş seçmeye başlar, kendi hakkının ve başkalarının haklarının farkındadır ve kurallara uyabilmeye başlar, beklemeyi öğrenir. Artık neden sonuç ilişkisi kurabilmeye başlamıştır. Bağımsızlığına düşkün olur, nedenli niçin’li sorular bu dönemde de tüm hızıyla devam eder. Konuşması akıcı olur, hayaller ve hikayeler uydurmaya başlar, ezberleme yeteneği gelişmeye başlar. Özbakım becerileri bu yaştan sonra iyice gelişir. El becerileri de arttığı için kendisi giyinip soyunmaktan hoşlanır, ayakkabılarını bağlayabilir, dişlerini fırçalayabilir. Odasının sorumluğunu almaya başlar, eşyalarını toplayabilir.

5 yaş çocuğu, daha olgundur ve daha fazla sorumluluk alabilir. Çabuk karar verir hale gelir, sosyal ilişkileri artar, güven duygusu gelişmiştir, hafızası güçlüdür, kas hakimiyeti de güçlenmiştir. Sözlenenleri dinler, tartar, inandıklarını uygular.

İlk çocukluk-oyun döneminde çocuğun fiziksel olarak büyümesi yavaşlar, dolayısı ile dengeli beslenmesi önemlidir. Bu dönemde ailenin tüm gelişimlerini yakından takip edip, sağlığını ve güvenliğini sağlamak konusunda titiz olmalıdır.

İkinci çocukluk-okul dönemi

6 yaşından sonra çocuk okul dönemine başlar ve ergenliğe kadar olan dönemi kapsar. Hayatında yakın çevresi haricinde, ana sınıfı ve hazırlık sınıfından sonra daha fazla disiplinin yer aldığı öğretmen ve sınıf kavramları yer almaktadır.

Bu dönemde hareket becerileri gelişimi sürdürür. Kelimeleri daha iyi telaffuz eder, kelime dağarcığı artmaya başlar, sözel ifade yeteneği ve matematik becerileri gelişir. Okuma becerisi kazanır, neden sonuç ilişkilerini kavrar ve kendi çıkarımlarını yapabilir, olayları öncesi ve sonrası olarak değerlendirir. Düşünce yapısı gelişir ve daha eleştirel olabilir. Duygularının farkına varır, az çok ifade edebilir, duygusal davranabilir. Arkadaş ilişkileri önemli olup, güçlü bağlar kurar, genelde hemcinsleri ile iletişim kurma eğilimindendir. Kurallar, adalet duygusu, toplumsal değerleri anlar ve uymaya çalışır. Kazanma ve beğenilme duyguları gelişmiştir, özgüveni oluşur. Kendini geliştirmeye çalışır, davranışlarındaki olgunluk ve nezaket artar, kendine daha çok önem verir. Benlik duygusu gelişerek, aile ile mesafesi artabilir. Kendi standartları ve kuralları oluşur. Giderek daha meraklı, daha ciddi, daha iş birlikçi,

daha paylaşımcı ve daha güvenli olur. Dönemin sonlarına doğru, ergenliğin yaklaşmaya başladığına dair işaretler veren beden değişimlerini fark etmeye başlar. Beden imajı ve yeme alışkanlıklarıyla ilgili problemler bazen bu dönemde başlayabilir. Fiziksel gelişim açısından kızlar erkeklerin önünde yer alabilir.

Bu dönemde aile çocuğa özgüvenini, kişiliğini, becerilerini ve zevklerini geliştirecek, sorumluluk üstlenecek, saygı ve güvenini artıracak tüm desteği vermelidir. Dönemin sonuna doğru ergenlik başlamadan önce ergenlikle ilgili gerekli bilgilendirme ve eğitimi vermek, çocuğun bu döneme hazırlanmasında da çok önemlidir.

https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/Pages/default.aspx

https://sagligim.gov.tr/bebek-anasayfa

http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/diger/toplumayonelik/saglamcocuk.pdf

http://www.aep.gov.tr/wp-content/uploads/2012/10/01_01_hayatin_ilk_ceyregi.pdf