Kadın ve erkek idrar sorunları

İDRAR KAÇIRMA

İdrar kaçırma, milyonlarca insanı etkileyen çok yaygın bir sorundur.

İdrar kaçırma tipleri nelerdir?

İdrar kaçırmanın farklı tipleri vardır. Tanı ve tedavi için tiplendirme önemlidir.

Stres tipi idrar kaçırma: Yürüme, koşma, ağırlık kaldırma gibi fiziksel aktiviteler ya da öksürme, gülme, hapşırma gibi durumlarda ortaya çıkan düşük miktarda idrar kaçırmadır. Genç kadınlarda en sık görülen idrar kaçırma tipidir.

Ani işeme hissi (Aşırı aktif mesane): Beklenmedik zamanlarda, uyku da dahil ani işeme hissiyle birlikte, tuvalete yetişememe şeklinde büyük miktarda idrar kaçırmadır. Bu durum daha ziyade ileri yaşta görülür.

Karma tip idrar kaçırma: Stres tipi ve ani işeme hissinin birlikte görülmesidir.

Fonksiyonel idrar kaçırma: Eklem hastalıkları, felç, sinir sistemi hastalıkları gibi kişinin tuvalete zamanında yetişmesini engelleyen fiziksel kısıtlılıklar nedeniyle ortaya çıkan tiptir.

Taşma tipi idrar kaçırma: Tam dolu mesane nedeniyle beklenmedik bir zamanda düşük miktarda idrar kaçırma olarak tanımlanır.

Geçiçi idrar kaçırma: Geçici bir durum nedeniyle (örneğin idrar yolu enfeksiyonu, bazı ilaçların kullanımı gibi ) ara sıra idrar kaçırmaya bu isim verilir.

Devamlı idrar kaçırma: Sıklıkla idrar yollarının bir bölümü ve vajina arasında oluşan normal dışı bir açıklık nedeniyle oluşan sürekli idrar kaçırmadır.

İdrar kaçırma nedenleri nelerdir?

İdrar kaçırmanın nedenleri kaçırmanın hangi tür olduğuna göre değişkenlik gösterir.

Stres tipi idrar kaçırma nedeni pelvik taban kasların zayıflığıdır. Buna şunlar sebep olur:
Normal doğum sırasında hasar
Gebelik ya da obezite
Cerrahi sırasında zedelenme (kadın hastalıkları cerrahisi ya da prostat cerrahisi)
Bazı sinir sistemi (nöroloji) hastalıkları
Bazı doku bozukluğu hastalıkları
Kullanılan birtakım ilaçların yan etkisi

Aşırı aktif mesanenin sebebi, idrar torbası kaslarındaki fazla aktifliktir. Bu duruma şunlar sebep olur:
- Fazla alkol ve kahve içmek
- Yeterince sıvı tüketmemek
- Kabızlık
- İdrar yolu hastalıkları ya da mesane tümörleri
- Nörolojik durumlar
- Kullanılan bazı ilaçların yan etkisi

Taşma türü idrar kaçırma sebepleri şu şekildedir:
- Prostat büyümesi
- İdrar torbasındaki taşlar
- Kabızlık

İdrar kaçırma tanısı nasıl konulur?

Tedavinin cerrahi mi, tıbbi mi yapılacağına karar vermek açısından öncelikle idrar kaçırmanın tipini belirlemek önemlidir. Bu sebeple ayrıntılı muayene, hasta öyküsü ve tanıya yardımcı laboratuvar testler hekim tarafından değerlendirilir. Bu testler içinde; işeme günlüğü, idrar tetkikleri, ultrason görüntüleme, kan tetkikleri bulunur.

İdrar kaçırma tedavi edilir mi? Nasıl tedavi edilir?

Düşük yoğunlukta tedavilerden, yüksek yoğunlukta tedavilere kadar geniş bir tedavi spektrumu vardır. İdrar kaçırma bir hastalık halidir ve hiç tedavi verilmez ise %6 oranında kendiliğinden iyileşebilecektir. Hastalığın tedavisini idrar kaçırmanın tipi belirleyecektir.

Tedavi seçenekleri şunlardır:

Cerrahi olmayan tedaviler:

Yaşam tarzı değişiklikleri: Şişman olguların kilo vermesi, kabızlıktan kaçınmak, idrar kaçırmaya yol açan ağır aktivitelerden kaçınmak, çay, kahve, kola gibi içeceklerin tüketimini azaltmak, kronik öksürüğe yol açan hastalıkları tedavi ettirmek, sigarayı bırakmak
- Pelvik taban egzersizleri uygulamak (kegel egzersizi)
- Tıbbi tedavi alternatifleri: İdrar kaçırmanın tıbbi tedavisinde mesanenin depolama fonksiyonunun kolaylaştırılması amaçlanır. Bunun için kullanılabilecek ilaçlar mevcuttur.

Cerrahi tedaviler:

Cerrahi; idrar kaçırma tedavisinde etkin bir yöntemdir. Ancak ilk cerrahinin doğru bir teknikle yapılması hayati önem taşır. Cerrahiye karar verirken hastanın yaşı, yaşam stili, daha önce geçirdiği operasyonlar ve genel sağlık durumu dikkate alınmalıdır.
- Son yıllarda; stres tipi idrar kaçırma tedavisinde vajinal yoldan uygulanan ‘askı teknikleri’ (IVS- TOT) kullanılmakta ve oldukça başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Öte yandan uzun yıllardır uygulanan ve abdominal yoldan yapılan Burch operasyonu’ da yaygın kullanılan başarılı bir tekniktir.

Pelvik taban güçlendirme (Kegel) egzersizi nasıl uygulanır?

Komplike olmamış idrar kaçırma şikayeti bulunan olguların büyük bir çoğunluğu Kegel egzersizlerinden fayda görür.

Tuvalette işeme sırasında idrarınızı durdururken hissettiğiniz kas pelvik taban kasınızdır.
Bu kasınızı güçlendirmek için, rahatça oturun ve kasınızı 10 – 15 kez sıkın.
Nefesinizi tutmayın, karnınızı ve kalça kaslarınızı sıkmamaya çalışın.
İlerledikçe her sıkma sırasında kasınızı birkaç saniye kasılı tutmaya çalışarak geliştirin.
Her hafta birkaç tekrar daha ekleyin ve setler arasında dinlenmeyi aksatmayın.
İlk sonuçları bir kaç içinde görmeye başlayacaksınız.

KANLI İDRAR

Kanlı idrar genelde acil bir durum olmamakla birlikte farklı sebeplere bağlı olabilir. Sebebin bulunması tedavi için önemlidir.

Birlikte görüldüğü şikayetler ve olası nedenler şöyle sıralanabilir:

İşeme sırasında yanma, sık idrara çıkma, berrak olmayan idrar, yüksek ateş ve ağrı ile birlikte kanlı idrar görülüyorsa olası neden idrar yolları enfeksiyonu olabilir
Karnın yanlarında, bel ve kasıkta gelip giden şiddetli ağrı ile birliktelik böbrek taşlarını akla getirir.
İleri yaşta erkeklerde idrar yapma zorluğu ile birlikte gözleniyorsa prostat büyümesi akla gelmektedir.

Kanlı idrarda dikkat edilmesi gereken durumlar:

Başka hiç bir belirtiniz yok ise,
Hayatınızda ilk defa idrarda kan görüyseniz,
Gördüğünüzün kan olduğundan emin değilseniz, hekime kısa sürede başvurmak gerekebilir.

Kanlı idarın yanıltıcı sebepleri:

Fazla pancar tüketilen durumlarda idrarın rengi pembeye dönebilir.
Bazı laçlar idrar rengini kırmızı/pembeye boyayabiir.
İdrar yollarından değil de makatınızdan kanama mevcuttur.
Adet görüyorsunuz ve kanama idrarınıza karışmıştır.

İDRAR YAPARKEN YANMA

İdrar yaparken yanma sebepleri nelerdir?

İdrar yollarında veya idrar yaparken ağrı ve yanma çeşitli nedenlerden kaynaklanır. Bu nedenler şu şekildedir:

İdrar yolu enfeksiyonları
Mesane ve böbrek taşları
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (ör: klamidya, gonore)
Genital uçuk ya da iltihaplar
Sabun veya parfüm gibi kişisel bakım ürünlerinde yer alan maddeler,
Prostatit (prostat iltihabı)
Vajinit (vajinal enfeksiyon)
Mantar enfeksiyonu (vajinal)

İdrar yaparken yanma idrar yolu enfeksiyonlarının en sık belirtisidir. İdrar yolu enfeksiyonları bölgesine göre farklı adlandırılır. Bunlar sistit ya da pyelonefrit olabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri: