Gebelikte Diyabet (Gestasyonel Diyabet) Neden Olur?

Gestasyonel diyabet, gebelikte ortaya çıkan ve genellikle doğum sonrası kaybolan bir şeker hastalığı türüdür. Kan şekeri düzeylerinin yükselmesine neden olur ve anne ile bebek için risk oluşturabilir.

1. Hormonal Değişiklikler:
   • Gebelikte plasenta tarafından üretilen hormonlar (ör. insan plasental laktogen, kortizol), insülin direncini artırır.
   • Vücut yeterli insülin üretemezse kan şekeri yükselir.
2. Genetik Yatkınlık:
   • Ailede diyabet öyküsü (özellikle Tip 2) olanlarda risk artar.
   • Etnik köken (Asyalı, Afrikalı, Hispanik) riski etkileyebilir.
3. Fazla Kilo veya Obezite:
   • Gebelik öncesi yüksek BMI (30 ve üzeri) insülin direncini artırır.
4. Yaş Faktörü:
   • 35 yaş ve üzeri gebelerde gestasyonel diyabet riski daha yüksektir.
5. Önceki Gebelik Sorunları:
   • Daha önce gestasyonel diyabet, büyük bebek (4 kg üzeri) doğurma veya düşük öyküsü riski artırır.
6. Polikistik Over Sendromu (PCOS):
   • PCOS, insülin direnciyle ilişkilidir ve gestasyonel diyabet riskini yükseltir.

Belirtiler: Genellikle belirti vermez, ancak bazı kadınlarda aşırı susama, sık idrara çıkma, yorgunluk görülebilir. Tanı, genellikle 24-28. haftalarda glukoz tolerans testiyle konur.

Gebelikte Diyabetten Korunma Yöntemleri

Gestasyonel diyabet tamamen önlenemese de riski azaltmak için şu adımlar uygulanabilir:

1. Sağlıklı Beslenme:
   • Düşük glisemik indeksli gıdalar (tam tahıllar, sebzeler, baklagiller) tüketin.
   • Şekerli gıdalar (tatlı, gazlı içecekler) ve işlenmiş karbonhidratları (beyaz ekmek, pirinç) sınırlayın.
   • Porsiyon kontrolü yapın; sık, küçük öğünler kan şekerini dengeler.
   • Lif (sebzeler, meyveler), protein (yumurta, balık) ve sağlıklı yağlar (zeytinyağı, avokado) tüketin.
2. Düzenli Egzersiz:
   • Haftada 150 dakika orta yoğunluklu egzersiz (yürüyüş, yüzme, hamile yogası) yapın.
   • Egzersiz, insülin hassasiyetini artırır ve kan şekerini düzenler.
   • Doktor onayıyla egzersize başlayın, aşırı yorgunluktan kaçının.
3. Sağlıklı Kilo Kontrolü:
   • Gebelik öncesi ideal kiloya ulaşmaya çalışın; fazla kilo riski artırır.
   • Gebelikte önerilen kilo alımı (normal BMI için 11-16 kg, doktor önerisine göre) takip edin.
4. Düzenli Doktor Kontrolü:
   • 24-28. haftalarda glukoz tolerans testi yaptırarak gestasyonel diyabeti erken tespit edin.
   • Risk faktörleriniz varsa (obezite, aile öyküsü), daha erken tarama gerekebilir.
5. Sigara ve Alkolden Kaçınma:
   • Sigara ve alkol, insülin direncini kötüleştirebilir ve genel sağlık risklerini artırır.
6. Stres Yönetimi:
   • Stres, kan şekerini etkileyebilir. Meditasyon, nefes egzersizleri veya hafif yoga ile stresi azaltın.
7. Yeterli Uyku:
   • Günde 7-8 saat uyuyun; uyku eksikliği insülin direncini artırabilir.
8. Vitamin ve Mineral Desteği:
   • Doktor önerisiyle folik asit, D vitamini veya demir takviyesi alın; sağlıklı metabolizmayı destekler.
   • Kendi başınıza takviye kullanmayın.